Kuanza biashara ni hatua ya ujasiri inayohitaji ndoto, mtaji na mipango. Hata hivyo, takwimu na uhalisia vinaonyesha kuwa zaidi ya nusu ya biashara mpya hufa ndani ya miaka miwili ya kwanza. Swali muhimu ni: Kwa nini watu wengi wanaanguka hata baada ya kuanzisha biashara waliyoamini inaweza kuwapa mafanikio?
Makala hii inachambua chanzo cha changamoto hizo—ikiungwa na mifano halisi, utafiti wa kimtazamo, na uzoefu wa kila siku wa wafanyabiashara wengi.
1. Kutokuandaa Utafiti wa Soko (Market Research)
Makosa ya kwanza ya wafanyabiashara wengi ni kuanza bila kujua mazingira ya soko. Watu wengi huiga tu biashara za wenzao bila kuchunguza mahitaji ya wateja, tabia zao au ukubwa wa ushindani.
Matokeo yake ni kuingia sokoni na bidhaa au huduma ambayo haitafutwi, haihitajiki, au tayari imesheheni watoa huduma wengi.
2. Kukosa Mpango Madhubuti wa Biashara
Ingawa mawazo ni muhimu, mpango wa biashara (business plan) ndio dira. Biashara nyingi zinazoanguka huwa hazina:
-
Bajeti rasmi
-
Mkakati wa mauzo
-
Malengo maalum ya muda mfupi na mrefu
-
Makadirio ya gharama na faida
Bila mpango, biashara huendeshwa kwa maamuzi ya papo kwa papo, jambo linalopelekea hasara.
3. Udhibiti Hafifu wa Fedha
Hii ni sehemu ambayo wengi hushindwa mapema. Makosa ya kifedha ni pamoja na:
-
Kuchanganya fedha ya biashara na matumizi binafsi
-
Kununua vitu visivyo muhimu
-
Kukosa kumbukumbu za mapato na matumizi
-
Kutumia mtaji vibaya kabla ya faida kuonekana
Biashara inaweza kufa si kwa sababu haipati wateja, bali kwa sababu fedha hazisimamiwi kwa umakini.
4. Kukosa Uvumilivu
Biashara kama mmea: inahitaji kupaliliwa, kujengwa hatua kwa hatua. Wafanyabiashara wengi hutaka mafanikio ya haraka, pengine ndani ya wiki au miezi michache.
Lakini uhalisia ni kwamba:
-
Baadhi ya biashara huanza kuzaa matunda baada ya miezi 6–18
-
Wengine huchukua hata miaka 2-3
Kutokua tayari kuvumilia changamoto za mwanzo huwasukuma wengi kuacha mapema.
5. Gharama Kubwa na Bei Isiyopangwa Vizuri
Biashara inaweza kuuza sana lakini ikashindwa kupata faida. Hii hutokana na:
-
Gharama zilizofichika
-
Bei isiyoendana na gharama halisi
-
Kutokujua kupangilia kodi, usafiri, mishahara na gharama za uzalishaji
Biashara inapokosa mpango wa kifedha, faida haiwezi kuonekana hata kama mauzo ni makubwa.
6. Masoko Duni – Kutotumia Digital Marketing
Hata kama bidhaa ni nzuri, ikiwa hakuna anayejua juu yake, haitauza. Hili ndilo tatizo linaloangusha biashara nyingi katika zama hizi za teknolojia. Wengi bado hawatumii:
-
Mitandao ya kijamii
-
Website
-
Ads za kulipia
-
Branding ya kisasa
Matokeo yake, wanabaki nyuma ya washindani wao.
7. Ukosefu wa Uongozi na Ujuzi wa Kusimamia Biashara
Ujuzi wa kuanzisha ni tofauti na ujuzi wa kuendesha. Watu wengi hufeli kwa sababu:
-
Hawajui kusimamia wafanyakazi
-
Hawafuati takwimu
-
Hawana mfumo wa mauzo na mahesabu
-
Wanashindwa kufanya maamuzi ya kimkakati
Biashara inahitaji uongozi ambao unapanga, kufuatilia na kubadilika kulingana na ukweli wa soko.
8. Kukataa Mabadiliko
Soko hubadilika kila siku. Mteja wa leo si wa jana. Teknolojia ya leo si ya mwaka jana.
Wafanyabiashara wanaokataa mabadiliko (resistance to change) hujikuta wakipitwa na wakati kwa sababu:
-
Hawabadilishi mbinu za mauzo
-
Hawatumii mitandao
-
Hawatengenezi bidhaa mpya
-
Hawasomi tabia za wateja
Ubunifu ni injini ya biashara endelevu.
9. Kukosa Uthabiti (Consistency)
Hii ni sababu kubwa inayofanya biashara nyingi kufa kimya kimya.
Wengi huanza vizuri, lakini baada ya muda:
-
Ubora unashuka
-
Huduma inapungua
-
Duka linafunguliwa kwa wakati usioeleweka
-
Mitandao haitumiki tena
Wateja wanahitaji uthabiti, bila hivyo wanahamia kwa waliokomaa.
10. Kuanzisha Biashara Bila Maono
Sababu “kutafuta pesa” pekee haitoshi kuendesha biashara kwa miaka. Maono yanasaidia kujenga uthabiti, misimamo na uvumilivu. Bila maono, mtu anapokutana na changamoto za kwanza huacha, hata kama angeweza kufanikiwa baadaye.
IDADI WALIOFARIKI GUMZO-AMRI YA KUUA?-WAZIRI MKUU APIGWA MASWALI MAZITO-GWAJIMA YUKO WAPI?
